Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας: κάτι που θα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε!

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Τι είναι; 

Γονείς και δάσκαλοι είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι με τη χρήση του όρου ”υπερκινητικότητα” καθώς όλα τα παιδιά σε μικρή ηλικία τρέχουν, παίζουν, χτυπούν και γενικότερα βρίσκονται σε μια διαρκή ανησυχία και κινητικότητα. Από τη στιγμή, λοιπόν, που ορισμένα παιδιά είναι περισσότερο ατίθασα, δραστήρια ή ελαφρώς αφηρημένα, απ’ ότι θα προτιμούσε ο κοινωνικός τους περίγυρος, φέρουν την ταμπέλα ”υπερκινητικά παιδιά”. Ωστόσο, μπαίνοντας σε μια διαδικασία να κρίνουμε παιδιά θα έπρεπε να είμαστε πιο προσεκτικοί. Η ΔΕΠΥ υπάρχει μόνο εφ’ όσον εμφανίζονται τα απαραίτητα συμπτώματα, τα οποία μάλιστα θα παρουσιάζονται τόσο έντονα (και με διάρκεια) που θα προκαλούν δυσφορία και δυσλειτουργία στην καθημερινότητα του παιδιού.

Υπάρχουν δυο κατηγορίες συμπτωμάτων (που εμφανίζονται ακόμα και πριν από την ηλικία των 7) από τις οποίες πρέπει να ισχύει η μία και να είναι έκδηλη σε δύο ή περισσότερα πλαίσια (π.χ. σπίτι, σχολείο κτλ.):

Α. Δυσκολίες στην προσοχή:

1. οι δυσκολίες εκδηλώνονται με έξη η περισσότερους τρόπους (π.χ. λάθη απροσεξίας, δυσκολία προσεκτικής ακοής και εκτέλεσης οδηγιών, διάσπαση προσοχής ή αφηρημάδα στις καθημερινές δραστηριότητες),

2.διαρκούν τουλάχιστον έξι μήνες,

3.συμβάλλουν στη δυσλειτουργικότητα και τη δυσπροσαρμοστικότητα του παιδιού στο σχολείο, την κοινωνία κτλ (με βάση πάντα το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού).

Β. Υπερκινητικότητα-Παρορμητικότητα:

1. εκδηλώνονται με έξη η περισσότερους τρόπους (π.χ. στριφογυρίσματα στη θέση, τρέξιμο σε καταστάσεις που η συγκεκριμένη συμπεριφορά είναι ανάρμοστη, ενέργειες σαν να είναι «κουρδισμένες» ή ακατάπαυστη ομιλία),

2.διαρκούν τουλάχιστον έξι μήνες,

3.συμβάλλουν στη δυσλειτουργικότητα και τη δυσπροσαρμοστικότητα του παιδιού στο σχολείο, την κοινωνία κτλ (με βάση πάντα το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού).
 

Συνεπώς προκύπτουν τρεις επιμέρους τύποι διάγνωσης:

1. Τύπος με κύριο χαρακτηριστικό τις Δυσκολίες Προσοχής (δηλαδή τα προβλήματα απορρέουν από τις δυσκολίες προσοχής).
2. Τύπος με κύριο χαρακτηριστικό την Υπερκινητικότητα/Παρορμητικότητα (δηλαδή τα προβλήματα απορρέουν απο την υπερκινητικότητα/παρορμητικότητα).
3. Συνδυαστικός Τύπος (και οι δύο παραπάνω τύποι).

Πώς διακρίνω ένα παιδί με ΔΕΠΥ;

1. Δυσκολία ελέγχου της δραστηριότητάς του ειδικά σε καταστάσεις όπου απαιτείται π.χ. τάξη
2. Δυσκολία οργάνωσης
3. Το παιδί παρουσιάζεται συνήθως απρόβλεπτο, πεισματάρικο, αυταρχικό και αδιάκριτο
4. Δυσκολίες στις συναναστροφές με συνομηλίκους λόγω επιθετικής και ενοχλητικής συμπεριφοράς
5. Ύπαρξη γνώσης για το ποια συμπεριφορά θεωρείται ορθή, ωστόσο, δυσκολία “μετάφρασης” αυτής της γνώσης στην κατάλληλη συμπεριφορά στις πραγματικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
6. Χαμηλή επίδοση στο σχολείο και χαμηλό γνωστικό επίπεδο
7. Χαμηλή αυτοπεποίθηση
8. Συναισθηματικές δυσκολίες

Συνοσηρότητα με:

1. Μαθησιακές δυσκολίες
2. Ειδικές αναπτυξιακές δυσκολίες
3. Διαταραχή διαγωγής
4. Διαταραχή εσωτερίκευσης (π.χ. άγχος και κατάθλιψη)
5. Σύμπτωμα τικ
6. Ακουστική διαταραχή επεξεργασίας

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να επισημανθεί πως πολλές φορές διαγιγνώσκεται ΔΕΠΥ σε υπερκινητικά παιδιά ενώ ουσιαστικά δεν έχουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα παιδιά π.χ. δεν ακούνε καλά και καθαρά ή φέρουν διαταραχή διαγωγής.

Περίπτωση: Όλοι μας μπορούμε να φέρουμε στο μυαλό μας το πλαίσιο μιας τάξης: έντονος θόρυβος (είτε μέσα στην τάξη είτε έξω στην αυλή) και σίγουρα δεν κάθονται όλα τα παιδιά στο πρώτο θρανίο. Αν, λοιπόν, ένα παιδί δεν ακούει καλά και κάθεται σε άλλο θρανίο πέραν του πρώτου δυσκολεύεται να ακούσει. Στην αρχή προσπαθεί αλλά στη συνέχεια, από τη στιγμή που δεν τα καταφέρνει και κουράζεται, εγκαταλείπει και ασχολείται με όλα τα άλλα εκτός από το μάθημα. Αυτό το παιδί έχει διάσπαση προσοχής αλλά όχι λόγω ΔΕΠΥ, συνεπώς, θα πρέπει να υπάρχει διαφορική διάγνωση.

Καλό θα ήταν να είμαστε προσεκτικοί με την υγεία των παιδιών μας και να μην επιλέγουμε τυφλά έναν δρόμο.